123

Dit zijn onze verhalen …

Lisi

Brou

Zagre

Zouzou

Amparo

Jocabet

Aide

Heresbith

Maria

Zes jaar geleden werd Lisi Montoya chocolatier in Lima, Peru. De reden was dat ze chocoladeliefhebber was en er in Peru geen chocolade gemaakt werd van boon tot reep. Daarom besloot ze om dat met Shattell zelf te doen. Nu maken ze heerlijke chocola van bonen uit verschillende gebieden van het Peruaanse Amazonebekken.

Onze Rokbar uit Peru is gemaakt door Lisi met organische, lokale bonen uit het Kimbiri-distict. Gemaakt door farmers uit de Asociación de Productores del Vrae. De boeren hebben hun cocaplantages veranderd in plantages met cacaobonen en koffiebonen. Kimbiri-bonen behoren tot de meest uitgebalanceerde bonen uit Peru. Met een zachte smaak van rozijn, citrus en chocolade.
Lisi en Rokbar werken samen aan een chocolade die 100% gemaakt is door en eigendom is van vrouwen. Dit om vrouwen kracht en meer controle te geven over hun leven. De meeste van de vrouwen uit de Asociación zijn alleenstaande moeders. Lisi betaald de vrouwen driemaal de normale prijs voor kwaliteitsbonen. De winst uit de repen vloeit ook terug naar deze vrouwen om ze te helpen hun leven en van hun kinderen te verbeteren. Deze vrouwen worden een inspiratie voor andere (jonge) vrouwen!

We geloven dat door het produceren van chocolade in het land van oorsprong, we lokaal waarde toevoegen en dat is voor ons de beste manier vooruit!

‘Ik ben dol op chocolade, al sinds ik een klein meisje was. In Peru hadden we geen kwalitatieve chocolade, dus zo’n 10 jaar geleden besloot ik het zelf te maken.’

– Lisi Montoya

Ik ben 48 jaar oud. Oorspronkelijk kom ik uit Cajamarca. Daar woonde ik met mijn ouders op een boerderij. Nu woon ik in Pucacaca, Peru.

Ik was de oudste van vijf kinderen, dus ik moest mijn ouders helpen op de boerderij met allerlei dagelijkse klusjes. Ik melkte de koeien en maakte boter en kaas. Die verkochten we in het dorp. Jammer genoeg waren mijn ouders arm. Ze konden geen opleiding betalen voor mij, dus ik ben nooit naar school geweest. Nu ik volwassen ben, is mijn grootste wens om een diploma te halen. Ik ben een toegewijde vrouw en ik werk elke dag hard om mezelf te ontwikkelen. In mijn dorp kan iedereen op me rekenen, of het nou mensen betreft, dieren, of de planeet.

Mijn partner en ik zijn niet getrouwd, maar we vormen wel een familie. We hebben samen mijn twee kinderen opgevoed op de boerderij. Mijn grootste wens is dat ik mijn kinderen naar school kan laten gaan om een diploma te halen. Om dit mogelijk te maken werk ik sinds tien jaar op de cacaovelden. Cacao is mijn bron van inkomsten, dus ik zorg goed voor mijn bomen en ik oogst de bonen voorzichtig. Ik verzaak nooit, ben altijd aan het werk in de velden en zorg iedere dag voor eten op de tafel.

Tegen iedereen in de wereld wil ik graag zeggen: alsjeblieft, zorg goed voor onze planeet. Wees goed voor haar en voor alles wat ze ons geeft. Plant meer bomen, en behandel alle dieren op aarde goed. Niet alleen voor nu maar ook voor de toekomst van onze kinderen. En voor de kinderen van onze kinderen. Tegen alle vrouwen in de wereld wil ik zeggen: we moeten samenwerken en elkaar steunen. Want alleen samen kunnen we meer bereiken.

‘We moeten elkaar steunen en meer samenwerken. Want samen kunnen we meer doen en bereiken.’

– Maria Esther Huaman Sangay

Ik ben 61 jaar oud en werk al bijna dertig jaar op de cacaovelden.

Ik ben geboren en getogen in Mishquiyacu, Peru. Mijn ouders waren koffietelers, ze waren toegewijd aan de koffieplanten, de boerderij en aan het gezin. Ik heb pijnlijke herinneringen aan mijn jeugd. Dat komt door het vele terrorisme en de ontberingen die we hebben moeten doorstaan. We zagen hoe mijn neven en nichten voor onze ogen werden vermoord. Dat moment staat bij ons gezin in het geheugen gegrift. Nadat dit was gebeurd, waren we gedwongen te verhuizen en te migreren naar Pucacaca.

In die tijd hielden de drugskartels de boeren met geweld in bedwang. Ze namen onze weinige bezittingen af, vermoordden onze dierbaren en namen ons onze eigen vreedzame manier van leven af. De drugskartels lieten ons coca voor hen produceren. We hadden geen andere keuze dan te gehoorzamen. Ons leven lag in hun handen. Het moment dat mijn neef werd vermoord, was een keerpunt in mijn leven. We ontsnapten en lieten alles achter.

In Pucacaca zijn we helemaal opnieuw begonnen, datwas een hele moeilijke tijd. Het werd zelfs nog erger toen de Peruaanse peso devalueerde. We hebben overleefd door bij elkaar te blijven en elkaar te steunen. Nu ben ik getrouwd en heb drie dochters en ik ben een trotse oma van drie kleinzonen! Ik werk elke dag hard om mijn gezin veilig en gelukkig te houden. In mijn gemeenschap ben ik sociaal zeer actief en ik ondersteun mensen die dat nodig hebben.

Mijn persoonlijke wens is dat mijn kinderen en kleinkinderen samen een gezond en gelukkig leven leiden. Ik zou graag op mijn kleine boerderij willen blijven werken en goede cacao produceren voor mijn familie en het dorp. Mijn wens voor de wereld is dat we ons allemaal meer bewust zijn van wat er met onze planeet gebeurt. Het zou goed zijn als mensen meer recyclen. Als mensen bomen blijven planten. Als mensen onze rivieren schoon maken. Dan hebben we een kans om te overleven. Mijn advies aan alle vrouwen is: als je hard werkt en je ergens voor inzet, zul je je doelen bereiken!

‘Als je hard werkt en je er voor inzet, zul je je doelen bereiken!’

– Heresbith Chota Pinchi

Ik ben 68 jaar oud en ik woon in Pucacaca Peru.

Mijn jeugdherinneringen zijn zowel mooi als verdrietig. Mijn moeder stierf tijdens de geboorte van mijn jongere broer. Niet lang daarna overleed ook mijn vader. We zijn opgevoed door mijn oma. Mijn grootmoeder had het niet breed, dus ik moest op alle mogelijke manieren helpen. Mijn grootmoeder leerde me zelf stoffen maken met de hand. Die verwerkten we tot kleurrijke tassen en riemen voor boeren. We hadden niet veel geld, maar we hadden wel veel plezier en we hielden veel van elkaar als gezin.

Als volwassene trouwde ik met een boer. Samen hebben we bijna dertig jaar in de cacaovelden gewerkt. We waren ook een van de eerste leden die lid werden van de cacaocoöperatie. Samen hebben we acht kinderen grootgebracht en nu zijn we de grootouders van twintig kleinkinderen. Ik zou graag zien dat mijn kleinkinderen opgroeien en gezond en gelukkig zijn. Ik hoop mijn hele familie altijd dicht bij me te hebben.

Toen mijn man overleed, moest ik al het werk van de cacaoplantage alleen doen. Mijn kinderen hadden het ouderlijk huis al verlaten en hadden hun eigen gezin om voor te zorgen. De boerderij is erg belangrijk voor mij, het is mijn enige bron van inkomsten. Ik heb de boerderij nodig en de boerderij heeft mij nodig. Naast de cacaobomen heb ik ook wat kippen, kalkoenen en varkens, en een kleine moestuin met allerlei soorten fruit en groenten.

In mijn gemeenschap ben ik een actief lid van een milieugroep. We werken aan het behouden, verzorgen en beschermen van onze bomen, planten en dieren. Mijn advies aan andere vrouwen in de wereld is: wees trouw aan jezelf, volg je dromen en werk hard om je dromen en doelen te verwezenlijken. Wees onafhankelijk en zorg dat je voor jezelf kunt zorgen.

‘Wees trouw aan jezelf, volg je dromen en werk hard om je doelen te bereiken’

– Aide Salas Garcia

Ik ben 53 jaar oud en woon in Pucacaca, Peru.

Mijn ouders waren boeren en goede christenen, evangelisten. Ik groeide op broer en zussen bij mijn ouders en ik herinner me dat ik een heel fijne, rustige en liefdevolle jeugd had. Ik had het geluk dat mijn ouders mijn opleiding konden betalen. Ik maakte de lagere en middelbare school af.

Mijn man en ik zijn getrouwd en zijn gezegend met twee geweldige kinderen. We besloten om onze eigen boerderij te beginnen en zijn begonnen met verschillende gewassen te verbouwen. Maar uiteindelijk besloten we om ons toe te leggen op het verbouwen van cacao. Dat doen we al tien jaar. We werken heel hard om ons familiebedrijf met cacao en hout draaiende te houden. Mensen omschrijven mij vaak als een hardwerkende vrouw, een krijger, die zich inzet voor haar huis, familie en boerderij. Dat vind ik een mooie beschrijving!

Het baart me zorgen hoe mensen met de planeet omgaan. We moeten er echt beter voor zorgen. Zodat we hier kunnen blijven wonen en werken en zuivere en frisse lucht kunnen inademen. Aan andere vrouwen in de wereld is mijn advies en wens: blijf werken en vechten voor je droom en doelen. Deel je kennis en wijsheid met andere vrouwen. Bied andere vrouwen een helpende hand en probeer op wat voor manier dan ook anderen te empoweren. Zo kunnen we als zusterschap groeien.

‘Deel je kennis en wijsheid met andere vrouwen’

– Jocabet Garcia Vasquez

Ik ben 57 jaar oud en woon in Pucacaca, Peru.

Toen ik opgroeide, was ik de jongste van mijn broers en zussen. Mijn ouders werkten lange dagen op de boerderij. Ze vertrokken heel vroeg om te oogsten en gingen vervolgens door naar de markt in het dorp om de producten te verkopen. Zo verdienden ze wat geld. Ze kwamen laat in de avond thuis, dus overdag zorgde mijn oudste zus voor ons. Ik en mijn broers en zussen waren verantwoordelijk voor het verzorgen van de dieren op de boerderij, het schoonmaken van het huis en het koken van maaltijden voor het hele gezin. We moesten allemaal helpen.

Ik wilde altijd al studeren en naar school gaan, maar mijn ouders hadden geen geld om een opleiding voor ons te betalen. In plaats daarvan werkten we met onze ouders op de boerderij. Ik heb mijn hele leven geworsteld met het feit dat ik geen goede opleiding heb genoten. Maar verder hadden we een heel liefdevolle jeugd. Net als mijn broers en zussen verliet ik de familieboerderij zodra ik trouwde.

Mijn man en ik werken op onze eigen boerderij en zijn gezegend met vijf kinderen en twee kleinkinderen. We zijn pas acht jaar geleden overgestapt op cacao. Dat deden we omdat we een betere prijs krijgen voor cacao. We kunnen nu sparen voor een soort van pensioen, voor als we te oud zijn om te werken.

Mensen beschrijven mij vaak als een leider in mijn gemeenschap, een actieve en hardwerkende vrouw. Mijn grootste zegen en geluk is ons gezin en onze boerderij. Mijn wens voor jou en je gezin is een goede baan en een gelukkig en gezond leven. Mijn advies aan jou is: wees zeker van jezelf en je capaciteiten. Als vrouwen samenwerken, met elkaar in gesprek blijven en empathie voor elkaar hebben, dan kunnen we samen alles bereiken.

‘Als vrouwen samenwerken, kunnen we alles bereiken’

– Amparo Tananta Torres

Ik ben opgegroeid in Daloa Side, 18 km van Bouaflé, in een klein dorpje in Ivoorkust. Hier werkt iedereen op de cacaovelden. Dus het was duidelijk wat ik zou gaan doen: werken als cacaoboer. Ik kon niet naar school. Sommige van mijn broers en zussen konden naar school en anderen moesten werken. Ik was een van degenen die moest werken. Nu ben ik getrouwd en ik heb zelf drie kinderen. Ik zal er alles aan doen om ervoor te zorgen dat ze allemaal naar school kunnen en een opleiding kunnen volgen. Mijn wens is dat ze opgroeien en een succesvolle carrière hebben. En dat ze geluk in hun leven vinden.

Mijn droom voor mijzelf is om het ambacht van het chocolade maken te leren. Dan kan ik voor ons allemaal voor betere levensomstandigheden zorgen. Mijn familie is mijn vreugde en geluk in het leven. Telkens als ik me down of moe voel, denk ik aan hen. Ik geef nooit op, er is altijd een manier, opgeven is geen optie!

De workshops die we via Beyond Beans en Rokbar hebben mogen volgen, waren voor mij puur genieten. Ik heb andere vrouwen ontmoet die in een soortgelijke situatie zitten als ik. We wisselden ideeën en verhalen uit. Ik heb nu niet alleen kennis over landbouw, maar ook over het maken van chocolade, het belang van een goede boon, hoe het proces werkt en hoe je een chocoladereep maakt. Ik zal deze kennis delen met mijn familie, vrienden en mensen uit het dorp zodat we betere producten kunnen maken.

Het is verbazingwekkend dat we met enkele kleine maar belangrijke veranderingen aanzienlijke kwaliteitsverbeteringen kunnen aanbrengen in de chocolade. En dat we dit zelfs kunnen bereiken met lokaal beschikbare middelen. Als we in de toekomst dit proces onder controle hebben, kunnen we misschien onze eigen chocolade produceren en verkopen. Dat zou een droom zijn die uitkomt. Misschien kunnen we zelfs de krachten bundelen met de dorpen bij ons in de buurt om het nog verder te laten groeien.

‘Als we waarde toevoegen aan de productieketen, voegen we waarde toe aan ons persoonlijke leven als producenten’

– Zouzou N’Guessan Helene

Ik ben 42 jaar oud en kom uit een klein dorpje, Koudougou, ongeveer vijf kilometer buiten Bouaflé, Ivoorkust. Ik ben op zeer jonge leeftijd begonnen met boeren, maar had ook het geluk dat ik naar school kon. Toen ik in het derde jaar van de middelbare school zat, overtuigde mijn nu overleden man me om te stoppen met school en zijn tweede vrouw te worden.

Nu heb ik vier kinderen, waar ik alleen voor zorg. Mijn man stierf in 2015. Na zijn dood moest ik vechten tegen zijn familie omdat ik weigerde te hertrouwen met een van de broers van mijn man. Dat is een veel voorkomende traditie bij ons volk, de Malinke. Maar dat is niet alles, ik heb ook maandenlang eindeloos moeten vechten met mijn co-vrouw en haar oudste zonen om een klein deel van de plantage van mijn overleden echtgenoot te krijgen, zodat ik met mijn vier kinderen ook ergens van kon leven. Een andere strijd die ik moest voeren, was om mijn tweede zoon op school in te kunnen schrijven, wat als weduwe geen gemakkelijke taak is. Ik moet bekennen dat ik de ziel van mijn overleden echtgenoot heb vervloekt omdat hij me alleen liet en ik al deze problemen alleen aan moest gaan. Nu gaan al mijn kinderen naar school behalve één, hij moest stoppen vanwege mijn financiële situatie.

Via de Covima-coöperatie kon ik naar China om een aantal landbouwworkshops te volgen. De kennis waarmee ik terugkwam, heeft me geholpen om mezelf te ontwikkelen. Ik kan nu mijn eigen groenten en rijst verbouwen. Deze kennis deel ik graag met de gemeenschap. Ik worstel nog elke dag om genoeg voedsel voor ons allemaal te produceren en te vinden. Soms kan ik ’s nachts niet slapen omdat mijn kinderen op mij rekenen om voor hen te zorgen. Vaak heb ik niets om ze te geven, zelfs geen eten. Ik droom van een betere situatie voor ons, zonder honger. Ik droom dat ik in staat ben om goed voor mijn kinderen te zorgen, dat ik ze naar school kan laten gaan en ze een hogere opleiding kan bieden. Misschien kunnen ze op een dag reizen, aan grote projecten werken en gelukkig zijn. En misschien kunnen ze ooit ook voor mij zorgen.

Ik geloof dat het voor een vrouw het belangrijkste is dat ze onafhankelijk kan zijn. Je doet wat je moet doen. Maar blijf daar niet staan, vecht ervoor! Ga naar school, werk hard, samen of alleen, en je komt verder in het leven. Door de trainingen die we kregen van Beyond Beans en Rokbar, heb ik zo veel meer geleerd over hoe je het cacaoproces en dus ook de kwaliteit van de chocolade kunt verbeteren. Het maken van chocolade is iets dat me erg intrigeert en ik zal zeker proberen me verder te ontwikkelen op dit gebied. Misschien kan ik op deze manier een beter en stabiel inkomen krijgen, zodat ik goed voor mijn gezin kan zorgen.

‘Wat mij gelukkig maakt in het leven, is leren’

– Zagre Edith

Ik begon al met boeren op 14-jarige leeftijd. En al op zeer jonge leeftijd realiseerde ik me dat we als groep sterker zijn. Daarom begonnen we met zes anderen een kleine coöperatie, die al snel uitgroeide tot 127 boeren. We heten nu Covima en vandaag de dag hebben we 2776 leden.

Ik ben zo trots op wat we hebben bereikt! Ik heb altijd heel hard gewerkt, lange dagen gemaakt en veel offers gebracht, maar het is het allemaal waard geweest. Ik heb drie van mijn vijf kinderen naar Europa kunnen sturen om te studeren! Ik wilde dat al mijn kinderen hoger onderwijs konden krijgen. Mijn droom is om samen als familie onze productie te professionaliseren en naar een hoger niveau te tillen. En om onze eigen chocolade te maken. Als ik een nog grotere droom durf te dromen, dan exporteer ik onze chocolade ooit internationaal. Ik geloof dat met hard werken alles mogelijk is. Dat is iets wat ik mijn kinderen altijd heb verteld. Als moeder ben ik dan ook heel trots om te zien hoe twee van mijn dochters zich in de coöperatie omhoog werken en bestuurslid worden.

Het Fruitlab-project van Beyond Beans, Kumasi en Rokbar is erg spannend. Ik heb nog nooit zoiets gehoord of gezien! Door deze kennis te integreren met de kennis die we hebben bij Covima, krijgen we een unieke kans om het anders te doen. We zullen een voorbeeld zijn voor andere coöperaties. Een voorbeeld van hoe het in deze branche ook kan. Door de FruitLab-trainingen heb ik geleerd hoe belangrijk elke stap in de keten is en hoe dit het eindproduct beïnvloedt. Maar ook wat het voor ons betekent, waar we aan moeten werken of anders moeten doen. Waar we hulp bij nodig hebben en hoe we onze productie kunnen professionaliseren. Door het lab heb ik nieuwe vaardigheden geleerd, mijn manier van werken verbeterd en geleerd hoe ik chocolade moet proeven. Stap voor stap professionaliseren we onze productieketen.

Hopelijk komt mijn wens snel uit en kunnen we het maken van ambachtelijke chocolade snel onder de knie krijgen. Zie je, dit is onze kans om een serieuze stap te zetten naar een beter leven, weg van de armoede. Ik heb nooit naar school kunnen gaan, dus alles wat ik nu ben en heb, heb ik gekregen door hard werken. Daarom zeg ik tegen alle vrouwen: mijn wens voor jullie is om in jezelf te geloven, sterk te zijn en nooit de kracht van de landbouw te vergeten.

‘Zolang je je werk serieus neemt, bereik je je doelen’

– Brou Oussou